Aanvulling

Nog een kleine aanvulling over de inzet van de DA. Deze werd geleid door Kol J.M. de Kruijff, Cdt 8 RA.
In de ochtend van 11 mei werden mondingsvlammen gezien op de Wageningse Berg. Maj. C.J. Voigt, Cdt III-8 RI (Linkervoorbataljon in het gebied van de Voorposten) schrijft hierover [NIMH Coll 409, Inv Nr 50906]:

"Uitkijkpost meldt vuurverschijnselen van vijandelijke artillerie bij Lexkesveer. Ongeveer 8.00 uur. Daar geen verbinding meer te krijgen is, ordonnansen uitgezonden naar Cdt 8 RI met berichten en verzoeken:
1e Verzoek artillerievuur op Lexkesveer
2e Verzoek om postduiven voor berichten-wisseling
3e Verzoek om één stuk zware mitrailleur en Pag
Van de ordonnansen wordt niets meer vernomen."

Onzeker is, wat hierna gebeurde. Niet alle vuren zijn vastgelegd, of duidelijk genoeg vermeld.
Rond 8.00 uur zijn er drie meldingen gedaan door wp's van 8 RA, die inderdaad op Duits geschut "Bij Lexkesveer", en ook "Bij Dorskamp", duiden. Deze waarnemingen zijn ingetekend op het volgend kaartje. Hierop links de plaatsen van de wp's (O.113 = Wp 3-III-8 RA, GB = Groenebank, LD = Levendaal). Lijnen zijn getrokken naar de torens die als oriëntatiepunten dienden (OT = Oude Toren, NH Kerk, NT = Nieuwe Toren, RK Kerk). Kruisjes geven het grotere stellinggebied (Bosrand, Villawijk) aan. De afstanden werden in de berichten niet opgegeven. Vanuit de post O.113, werd in een bericht tegen middernacht, de afstand naar de batterij "Bij Dorskamp" op rond 8 km geschat. Dat komt uit op een plaats even W van de Diedenweg.

De door mij vermoede stellingen van Duitse artillerie in dit gebied, zijn nog eens op proef met rode blokjes aangegeven. De groepering bij Villawijk is nu aangepast.
Deze oplossing zou opstellingen in Renkum (van III/AR 207) en Heelsum (van IV/AR 256), zoals eerder aangenomen werd, uitsluiten. We kruisen daarom de posities in de Bosrand op 11 mei door. De waarneming richting Dorskamp, vanuit Levendaal, zou dan de derde batterij van II/AR SS aangesneden moeten hebben. Zoals het kaartje laat zien, is dat alleen met een flinke meetfout mogelijk.


II-19 RA gaf in de ochtend van 12 mei tussen 2.30 en 2.55 uur een storend vuur af op Wageningen. Dit lag even voorbij Hotel "De Wereld". Vlak ten O van de splitsing in de weg naar Arnhem, met de weg naar het Lexkesveer.

Gisteren zette ik een vraagteken bij de melding van 12 mei (4.55), waarin aan IV Div om vernieling van de Oude Toren werd gevraagd. Als dat klopte, zou deze toren toen voor de tweede keer onder vuur genomen zijn. Dat is nu verder uitgezocht.
Inderdaad zijn er twee meldingen. Voor 11 mei (10.02 - 10.21) bij 2-III-8 RA [NIMH Coll 409, Inv Nr 511014]. Die keer werd de toren in brand geschoten. En voor 12 mei (5.08) bij 1-II-19 RA [SG, III.3, p. 342; NIMH Coll 409, Inv Nr 502027, en 028]. De tweede keer legden de granaten kerk en omgeving in puin. Er werd met tijdvuur ingeschoten. Voor de vernieling waren 60 GKT beschikbaar gesteld.

Beide vuren zijn opgedragen, omdat Duitse artilleriewaarnemers de toren, en andere hoge punten, als uitkijkpost gebruikten. Net als wij. Om doelen te verkennen, en het eigen vuur te leiden. Een hoog standpunt vergroot, bij helder weer, het gezichtsveld. Op 10 m hoogte kan in theorie al meer dan 10 km ver gekeken worden, op 50 m hoogte bijna 40 km. Kap G.A. Geel, Schietinstructeur bij de IIe Artillerie-brigade (van 4 RA en 8 RA), gaf hiervoor in 1937 een handige formule. Gezichtsveld = de wortel uit (13 x h). Hoogte (h) hierbij in m, gezichtsveld in km.
In de stukken zijn als vermoede Duitse wp's aangetroffen: de Watertoren van Ede, de Kerktoren van Bennekom, OT en NT van Wageningen, huizen in de Oostrand, de Korenmolen daar. Arko 22 meldde op 13 mei, dat er ook waarnemers van IV/AR 256 en Staf/AR 207 op de Grebbeberg waren [NIMH Coll 401, Inv Nr 2030].