AR 207

Een verrassende vondst gedaan bij het NIMH. In een map met opschrift "Voorbereiding en uitvoering Duitse aanval" zaten bijlagen van de KTB's van X AK, ID 227, en ID 207. Hierbij veel bekend materiaal, maar ook een tot nu toe onbekend stuk. Een met de hand geschreven verslag van de verrichtingen op 13 mei 1940 van AR 207 [NIMH Coll 409, Inv Nr 550018a].

Het verslag geeft aan, dat op 13 mei de bespannen afdelingen van AR 207 al veel verder W waren opgerukt, dan tot nu toe aangenomen. Ook, dat één batterij toen zelfs mogelijk letterlijk op de Grebbeberg heeft gestaan. Dat is op het eerste gezicht zó onwaarschijnlijk, dat dit document nog eens door iemand bij Stichting De Greb/Kennispunt Mei 1940 is beoordeeld. Conclusie was, dat de batterij dan waarschijnlijk pas laat op de dag daar is opgesteld. Vermoedelijk vooral voor het afgeven van storende vuren op wegkruisingen richting Elst en Veenendaal.

Het document is de Tagesmeldung vom 13/5.40, Stand 20.00 Uhr van Kdr AR 207. Dat was Wilhelm Metger, die als Kdr AR 207 het bevel voerde over de Divisieartillerie. In vertaling luidt het eerste deel van het verslag [afkortingen hierin voluit uitgeschreven]:

"Regiments commandopost [= cp AR 207] eerst ongeveer 1 km ZO van de Grebbeberg. Afdelingen in stelling in het gebied Z van de straatweg Wageningen - Rhenen. De 4e batterij staat in vuurstelling op de open plek in het bos van de Grebbeberg. De Afdelingen bestreden de hele dag vijandelijke stellingen op de Grebbeberg en N daarvan. Er was maar weinig activiteit van [onleesbaar, vijandelijke ?] artillerie - alleen vliegacties."

Zoals gezegd, een batterij op de Grebbeberg is uiterst onwaarschijnlijk, maar toch staat het er. Zie het volgend fragment uit het origineel.


Mijn eerste gedachte was dan ook, dat het een schrijffout moest zijn. Dat er "Wageningse Berg" had moeten staan. Want op die plek heeft zeker Duits geschut gestaan. Ook staat er "4. Batterie", wat suggereert dat een batterij van II/AR 207 op de Grebbe [?] Berg heeft gestaan. Maar van II/AR 207 was na 11 mei geen inzet meer bekend. In het KTB van ID 207 staat die dag:

"II./A.R.207 und III./A.R.311 in Bereitstellung um Oosterbeek". III./A.R. 311 erkundet Stellungen zum Einsatz am 12.5. ostw. Wageningen. "

Na deze mededeling over gereedstelling bij Oosterbeek van beide afdelingen, volgt op 12 mei nog de mededeling, dat III/AR 311 dan wordt ingezet (zoals ook op 11 mei aangegeven), maar dat II/AR 207 met de bijbehorende colonne in Heelsum weer gereedgesteld wordt. Uit de KTB's is ook bekend, dat van deze afdeling op 12 mei één batterij, 5/AR 207, overgezet werd naar de Betuwe. Dat was een moeizame operatie, om de Gruppe Brückner te versterken. Tot nu toe had ik daarom aangenomen, dat de rest van II/AR 207 niet bij Wageningen in actie gekomen is.

Het voorgaande leidt tot herziening van mijn vroegere opvattingen. Duidelijk is nu, dat "Afdelingen" van AR 207 Z van de straatweg, in stelling kwamen. We kennen meldingen van artillerie bij Lexkesveer, in de Westrand bij Wageningen (Synagoge, Vada, loods Veiling Boerencoöperatie), en ook in de Uiterwaarden (Wolfswaard, Plasserwaard, Blauwe Kamer). Het nieuwe bericht sluit mooi aan op de Gevechtsberichten van III-8 RA, I-15 RA, en I-22 RA.

Welke eenheden van AR 207 kunnen er dan op 13 mei 1940 W van Wageningen in stelling zijn gekomen ?
I/AR 207 valt af. Die werd ingezet bij Ede. 5/AR 207 valt ook af. Die werd ingezet in de Betuwe. Over zijn:

* 4/, en mogelijk ook 6/, AR 207 (beide van II/AR 207). Maar alleen van 4/AR 207 wordt inzet gemeld.
* III/AR 207.
* III/AR 311.

Zoals bekend, vormde III/AR 311 de "eigen" zware (meestal vierde) afdeling van AR 207. Er was op dat moment geen IV/AR 207, voorzover we zoiets uit de voorhanden documentatie kunnen vaststellen. We weten dat "zeker", op grond van bekende indelingsoverzichten, voor de 18e Armee. Die omvatte onder meer XXVI AK, X AK, ID 227, en ID 207.

Met de nieuwe gegevens kunnen we nu de inzet van Duitse artillerie vrij goed in kaart brengen.
Mijn eerdere beeld van een stoelendans (waarbij alle eenheden naar het W opschoven, en daarbij al eerder bezette stellingen overnamen) klopt maar gedeeltelijk. De verplaatsingen gingen over grotere afstanden (van Renkum naar Bosrand, Eng, en Villawijk in één stap; daarna voor een deel naar het gebied W van Wageningen).
In de nacht van 12 op 13 mei rukten alleen de bespannen afdelingen zover op. De Mörser Afdeling kwam die dag voor het eerst in actie vanuit de Bosrand. IV/AR 256 kwam waarschijnlijk in het gebied bij de Bornse Steeg in stelling. II/AR SS bleef op 13 mei in de Villawijk staan.