maandag 20 april 2009

De inzet van I-12 RA

I-12 RA was één van de vier afdelingen Legerkorpsartillerie (LKA). Deze (9 RA tm 12 RA) hadden tot taak vijandige artillerie te bestrijden, en een vijandelijke opmars te belemmeren.
Dat laatste gebeurde door het afgeven van z.g. "storende" vuren. Daarbij wordt op onregelmatige tijden een vuurstoot in middelbaar tempo afgegeven op een bepaalde terreinstrook. Bij de 10 Veld bijvoorbeeld met vuurstoten van 2 minuten, in een tempo van 4 schoten per minuut. De bedoeling daarvan is, enige actie in dat gebied tenminste tijdelijk stil te leggen. Maar ook, om voor langere duur de stuksbediening, opmars, en bevoorrading te belemmeren. De vijand in dat gebied zal hopelijk op zijn hoede raken voor nieuw vuur.

De vier afdelingen van de LKA waren uitgerust met de krachtigste vuurmond die we hadden, het kanon 10,5 cm lang 40. Onze 10 Veld verschoot brisantgranaten van 16 kg. Dat kon men in een tempo van 4 tot 6 schoten per minuut. De projectielen kregen met zwaarste lading een aanvangssnelheid van 750 m/sec, en waren zo in staat doelen op 16,5 km afstand bereiken. De volgende tabel geeft een overzicht van de vuurmonden in mei 1940 ingedeeld bij het Veldleger.


Als enige afdeling 10 Veld had I-12 RA een vierde batterij, 4-I-12 RA. Deze stond in de normaalstelling. Dat was bij Elst, op Plantage Willem III. De zusterbatterijen waren in een vooruitgeschoven stelling geplaatst, ruim 1 km noordelijk daarvan. Dat was bij de Dikkenberg, zuid van Veenendaal. De middenbatterij (3-I-12 RA) werd op 11 mei naar Rotterdam gestuurd en kwam pas op 13 mei terug.

Op de ochtend van 12 mei vielen er granaten op de stellingen, afgegeven door een batterij O van Wageningen.
Er werd daarom tegenvuur bevolen op een positie 2,5 km NO van Wageningen. De plaats van de Du batterij kon niet precies door de geluidmeetafdeling worden vastgesteld. Het opgedragen vuur werd afgegeven om 11.05, 13.45, 17.00, en 18.38 uur. Volgens het stafwerk alleen door 4-I-12 RA.
Dat laatste heeft een diepere reden. Aangenomen werd namelijk, dat alleen 4-I-12 RA op de aangegeven positie kon vuren. De overige batterijen stonden ingegraven op een hoofdrichting tever noord. Volgens het stafwerk in kaarthoek 8.00. Deze lezing is echter twijfelachtig.

Bekend is namelijk ook, dat op 10 mei al enkele storende vuren zijn afgegeven. In het Bericht en meldingenregister van 12 RA staat hierover het volgende genoteerd.

"14 Re.Bt. 17.00 Vr.59 afgeven, doch 250 verder en 200 naar li."
"15 Li.Bt. 17.29 Vr.60 afgeven"

Uit de gevechtsrapporten van de rechter (tweede) en linker (eerste) batterij blijkt bovendien, dat deze vuren inderdaad zijn afgegeven. Het eerste vuur lag op de weg Arnhem-Wageningen. Bij het Pompstation van de Waterleiding, tegen Renkum aan. Het tweede lag op de weg Arnhem-Utrecht kmp 13, bij De Ginkel.

De artilleristen van 2-I-12 RA hielden daarom vol, dat hun batterij het eerste vuur afgaf bij Renkum. Daarna wel degelijk ook gevuurd heeft op Duitse artillerie bij Wageningen. Zij zeiden zelfs in Renkum.
Op een reünie van D' Ouwe Ghetrouwen, zoals deze veteranen zich noemen, bracht sergeant J.W. Pieper dit nog naar voren. Daarbij gaf hij aan, dat zijn batterij in hoofdrichting (hr) kaarthoek (kh) 10.00 (dus niet in hr kh 8.00) stond. Dat maakt wel uit. Daarvoor is misschien een korte toelichting nodig.

De hr was de opstellingsrichting van de vuurmond. Daarbij werd erop gelet, dat zoveel mogelijk zonder omzetten de verwachte doelen bevuurd konden worden. De 10 Veld kon zonder omzetten een sector van 60o bestrijken. De hr werd meestal in het midden van deze vuursector gekozen.
De kaarthoek mat men in duizendsten, ten opzichte van de Noord-Zuidlijn op de stafkaarten. Het kompas was hierbij verdeeld in 64 honderdduizendsten. Kh 8 is NO, d.w.z. in een hoek van 45o met de N-Zlijn. Kh 10 is wat meer naar het zuiden gedraaid, in een hoek van ongeveer 55o met de N-Zlijn.

Volgens de gevechtsberichten heeft ook 2-I-12 RA op de onnauwkeurig bekende opstellingen van Du artillerie gevuurd. Dat gebeurde, in verband met andere afgegeven vuren, door deze batterij alleen in de middag. Verder werd nog een vijandelijke batterij gesignaleerd in kh 18.20 [gemeten vanuit de waarnemingspost]. Daarbij is aangetekend "Ligt echter buiten ons bereik (teveel naar rechts)."

Het is verleidelijk, hier wat dieper op in te gaan. Want waarom lag kh 18.20 teveel naar rechts ? Hoe kan dat, met een vuursector van 60o, vermoedelijk 30o links en 30o rechts van hr 10.00 ?
Voor dit moment volstaan we met de constatering, dat 4-I-12 RA en tenminste ook éénmaal 2-I-12 RA zijn ingezet voor bestrijding van de Du artillerie bij Wageningen.

Conclusie is wel, dat de totale vuurcapaciteit van I-12 RA maar in zeer beperkte mate voor dit doel is gebruikt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Reactie