Zouden de Mörsers echt bij Heelsum hebben gestaan, zoals op dat kaartje is ingetekend? Als dat zo was, zouden er toch nog wel enkele getuigen moeten zijn te vinden ? Daarom hier een dringende oproep:
* Wie heeft (ergens tussen Bennekom en Wolfheze), in mei 1940 Mörsers in stelling gezien ?
Ook serieuze doorverwijzingen, naar een ander (met naam, adres, en telefoonnummer), zijn zeer welkom.
De kaart waar het om gaat, met ingeschetste stellingen, is de volgende [NIMH Coll 400, Inv Nr 2.0521].
Die lijkt op het eerste gezicht duidelijk genoeg over de plaats. Daarom een korte toelichting.
De officiële Duitse kaarten zijn niet helemaal betrouwbaar. Ze geven een momentopname, maar soms van een ander, dan het aangegeven tijdstip. Deze kaart werd blijkbaar aan elkaar geplakt, of slecht gereproduceerd. De afstanden in de breedte kloppen niet overal. Plaatsen van stellingen zijn vaak ook maar ongeveer aangegeven. Plaatsen als Wageningen, Bennekom, Renkum, en Heelsum, lagen voor Duitse begrippen dicht bij elkaar. Zeker op een kaart met grote schaal, zoals deze (1: 200.000). Vlak bij de Grebbeberg zijn twee stellingen ingetekend van licht geschut. De dag ervoor stond dat Z van de Rijksweg, niet N. De dag erna was het op weg naar Utrecht. Niet uitgesloten kan worden, dat het op 14 mei nog in het aangegeven gebied in stelling heeft gestaan. Maar voor die verplaatsing is geen goede reden te vinden.
Tot nu toe dacht ik zeker te weten, dat de Mörsers in de Bosrand bij de Eng hebben gestaan. Een onderofficier bij een Waarnemingssectie (3./Bb.30) beschreef een plaats in een bosrand. Een andere bron duidde de stellingen van de Mörsers "Bij Bennekom" aan, als "in bedekt gebied". De plek bij Heelsum was juist achter een bosrand. Precies in open terrein. Tenminste, als we een kaart van nu bekijken. Dat was geen erg aannemelijke plaats voor opstellingen van geschut. Ook al vormde (lucht)waarneming op 14 mei geen grote dreiging meer. En ook al stonden bijvoorbeeld de stukken van de SS-afdeling (volgens bekende foto's) wel helemaal open en bloot bij de Villawijk. Geschut (zeker dit) werd meestal goed gecamoufleerd, met takken vol bladeren. Bij voorkeur dan nog in struikgewas, in een bosje, of in een boomgaard, geplaatst. Het is dus op zijn minst twijfelachtig, of de stellingen wel juist op de kaart staan.
Vraagtekens leveren ook de kruisjes op, vlak achter de Diedenweg. Zes of zeven. Dat is niet goed te zien. Het zouden plaatsen van Duitse Lichtmeetposten kunnen zijn. Belast met de opsporing van onze artillerie. Hierbij werden posities van mondingsvlammen ingemeten met theodoliet (Richtkreis), en doorgemeld aan een centrale post (Auswertung).
Volgens het verslag van de Duitse Artilleriekommandant bij de Divisie (Arko 22, Generalmajor Walter Büchs) waren op 13 mei 1940 maar 5 meetposten in bedrijf. Dat klopt dus niet, jammer genoeg. Verder zouden eerste en laatste post minstens 7 - 9 km uit elkaar moeten liggen, om bruikbare resultaten te geven. Ook dat stemt niet overeen.
Zou het kaartje hiervoor ook maar bij benadering zijn ingetekend ? Of betekenen de kruisjes toch wat anders ?
Een Mörser is, voor wie zulk zwaar geschut van dichtbij heeft gezien, echt niet te verwarren met andere vuurmonden. Het waren bijzonder zware stukken, indrukwekkend van formaat, met bijna manshoge wielen. Ze hadden een onmiskenbaar geluid, en een verwoestende luchtverplaatsing van het schot ("blast"). De loop was 6,5 m lang, met een doorsnee van 21 cm. De munitie werd aangedragen door vier man. De granaat was verpakt in gevlochten rieten hulzen. De kardoezen zaten in een metalen huls.
Dit geschut werd vervoerd in twee lasten. Een trekker voor de wagen met de affuit, een andere voor de wagen met de loop. Dat moest wel zo, door het grote gewicht van de Mörser. Totaal 22,7 ton, nog zonder trekkers [Witzel, a.w., p. 27].
Er werden halfrupsvoertuigen voor gebruikt, met een trekkracht van 8 of zelfs 12 ton. In het Duits militair jargon aangeduid als Sd.Kfz.7 en Sd.Kfz.8. Ook dat was geen klein spul.
Wikipedia geeft een duidelijke foto van de Mörser: http://en.wikipedia.org/wiki/21_cm_M%C3%B6rser_18
Over de halfrups-trekkers, voor dit zware geschut: http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Waffen/zugkraftwagen-R.htm
Daar ook een andere geschutfoto: http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Waffen/Bilderseitenneu/21-cmMorser18.htm
Die website geeft nog veel meer interessante gegevens. Bijvoorbeeld over de organisatie en herkomst van de grote legereenheden. En over de loopbaan van hoge officieren. Informatie, die meestal zeer betrouwbaar is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Reactie